Kandydoza jamy ustnej — czynniki ryzyka i metody leczenia

Nieleczona drożdżyca często prowadzi do poważnych komplikacji zdrowotnych. Jakie czynniki zwiększają ryzyko rozwoju tej jednostki chorobowej? Czym możną leczyć to schorzenie?

Kandydoza jamy ustnej — co to jest?

Kandydoza jamy ustnej najczęściej spowodowana jest przez drożdżaki z rodzaju Candida albicans. Te mikroorganizmy znajdują się fizjologicznie w organizmie, ale ich obecność nie powoduje żadnych negatywnych symptomów. Niestety, gdy dochodzi do zaburzenia równowagi ustroju człowieka, a także obniżenia odporności, rozwija się infekcja¹.

Kandydoza jamy ustnej — objawy

Kandydoza jamy ustnej przybiera różne postacie kliniczne, które można podzielić na:

• białą — charakteryzuje się powstaniem białego nalotu i obejmuje kandydozę rzekomobłoniastą i przerostową. W jamie ustnej widoczny jest biały nalot odchodzący pod naciskiem na podniebieniu oraz języku. Wygląd tej nieprawidłowej zmiany można porównać do zsiadłego mleka. Pleśniawkom przeważnie towarzyszą ból, a także pieczenie w obrębie jamy ustnej, czasami nawet pęknięcia kącików ust, tzw. zajady¹.
• rumieniową (czerwoną) – ukazuje się jako czerwone plamy na błonie śluzowej jamy ustnej. Obejmuje przewlekłą zanikową oraz ostrą kandydozę, a również romboidalne zapalenie języka i inne¹.

Co zwiększa ryzyko rozwoju kandydozy?

Wiek ma ogromne znaczenie dla zwiększenia ryzyka kandydozy i najczęściej dotyka ona dzieci w wieku niemowlęcym oraz osoby w podeszłym wieku. Druga grupa jest szczególnie narażona na rozwój tej choroby ze względu na obniżoną odporność i większą predyspozycję na infekcje, w tym grzybicze. Czynnikiem sprzyjającym jest też współistnienie innych chorób ogólnoustrojowych. Faktorami wpływającymi na rozwój kandydozy jamy ustnej są³:

• zahamowany proces produkcji śliny,
• dieta bogata w węglowodany,
• zmiany w obrębie nabłonku błony śluzowej,
• wszelkie zaburzenia hormonalne,
• cukrzyca,
• antybiotykoterapia,
• niedobór kwasu foliowego oraz żelaza,
• przyjmowanie leków immunosupresyjnych.

Kandydoza jamy ustnej — leczenie

Lekarz prowadzi odpowiednie leczenie kandydozy jamy ustnej, który dobiera właściwą terapię na podstawie wywiadu lekarskiego, antymykogramu oraz badania mykologicznego.  Według zaleceń powinno się stosować leki przeciwgrzybicze przez okres 7–14 dni, a po ustąpieniu objawów przez kolejne 14 dni. Osoby noszące uzupełnienia protetyczne muszą wymienić protezy na nowe po zakończonej terapii⁴. Zwykle w leczeniu podaje się natamycynę, nystatynę, mikonazol, klotrymazol, ketokonazol, flukonazol oraz amfoterycynę B⁴. Ponadto w leczeniu kandydozy jamy ustnej leki bez recepty z chlorochinaldolem, np. Chlorchinaldin² mogą także pomóc, ponieważ:

• wykazują działanie przeciwgrzybicze,
• zwalczają powstawanie pleśniawek,
• spowalniają proces rozwoju infekcji i stanu zapalnego².

Kandydoza jamy ustnej — domowe sposoby na zwalczenie

W zwalczaniu objawów grzybicy jamy ustnej mogą pomóc:

• codzienne czyszczenie zębów za pomocą nici dentystycznych,
• szczotkowanie języka oraz zębów dwukrotnie w ciągu dnia,
• regularna opieka stomatologiczna,
• leczenie kserostomii poprzez częste picie wody,
• bezcukrowe pastylki do ssania,
• kontrola cukrzycy,
• jeśli to możliwe to zahamowanie miejscowego lub ogólnoustrojowego stosowania kortykosteroidów i antybiotyków¹.

Kandydoza jamy ustnej u dzieci i dorosłych z obniżoną odpornością po przeszczepie wątroby

Kandydoza jamy ustnej należy do grupy powikłań u biorców przeszczepów narządów, które wynikają z obniżonej odporności pacjentów, a także zjadliwości patogenów grzybowych. Według badań gatunek Candida albicans często występuje u takich osób bez względu na rodzaj przeszczepionego organu i immunosupresji. Z tego powodu zaleca się diagnozowanie jamy ustnej, co stanowi pomoc w rozpoczęciu wczesnego leczenia przeciwgrzybiczego⁵.

Bibliografia:

1. Baumgardner D. J., Oral Fungal Microbiota: To Thrush and Beyond. J Patient Cent Res Rev. 2019;6(4):252-261.
2. Charakterystyka Produktu Leczniczego Chlorchinaldin VP [dostęp: 02.02.2022].
3. Patil S., Rao R. S., Majumdar B., Anil S., Clinical Appearance of Oral Candida Infection and Therapeutic Strategies. Front Microbiol. 2015;6:1391.
4. Petkowicz B., Skiba-Tatarska M., Wysokińska-Miszczuk J., Kandydoza jamy ustnej. Gerontologia Polska. 2006; 14 (4): 160-164.
5. Olczak-Kowalczyk D, Pawłowska J, Garczewska B, Smirska E, Grenda R, Syczewska M, Kowalczyk W. Pediatr Dent. 2010 maj-czerwiec;32(3):189-94.