Z tekstu dowiesz się:
- czym dokładnie jest POChP,
- co zalicza się do czynników ryzyka występowania choroby,
- jakie są objawy POChP,
- jak wygląda diagnostyka oraz leczenie POChP.
Według Światowej Organizacji Zdrowia POChP to choroba, z którą boryka się około 80 mln ludzi na całym świecie. W Polsce liczbę chorych szacuje się na około 2 mln, z czego co roku umiera blisko 17 tys. W 2020 r. przewlekła obturacyjna choroba płuc może być piątym najczęściej występującym schorzeniem na świecie oraz trzecią przyczyną zgonów.
POChP – przyczyny
Główną przyczyną POChP jest długotrwałe, przewlekłe drażnienie błon śluzowych wyściełających oskrzela przez dym tytoniowy albo inne czynniki (pyły, opary, produkty spalania drewna). Gruczoły produkujące śluz pod wpływem czynnika drażniącego przerastają i zaczynają pracować bardziej intensywnie. W błonach śluzowych zwiększa się obecność komórek zapalnych, które wydzielają toksyczne substancje uszkadzające płuca palacza. Wszystko to prowadzi do nieodwracalnego upośledzenia pracy oskrzeli i oskrzelików, a także zniszczenia miąższu płuc. W konsekwencji dochodzi do ograniczenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe – utrudniony jest wtedy zwłaszcza wydech.
POChP – czynniki ryzyka
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, głównym czynnikiem ryzyka POChP jest palenie papierosów. Szacuje się, że schorzenie rozwija się nawet u połowy osób palących przez całe dorosłe życie. U osób niepalących choroba dotyczy około 10% populacji.
Istnieją jednak również inne czynniki ryzyka rozwoju POChP, na które zwraca uwagę pulmonolog, czyli lekarz chorób płuc. Schorzenie występuje u osób narażonych w miejscu pracy na ekspozycję na szkodliwe substancje: środki chemiczne, pyły i opary. Znaczenie mogą mieć infekcje i choroby płuc przebyte w dzieciństwie, palenie papierosów przez matkę, a także czynniki genetyczne – zauważono, że POChP częściej występuje o osób z niedoborem białka alfa-1 antytrypsyny.
POChP – objawy
Ze względu na niską świadomość społeczną choroby oraz fakt, że najczęściej dotyczy ona osób uzależnionych od tytoniu, jej pierwsze objawy – kaszel nasilający się zwłaszcza w godzinach porannych czy odkrztuszanie plwociny – bywają bagatelizowane przez pacjentów. Widzą oni w nich nie POChP, ale dolegliwości zwane potocznie płucami palacza.
Niezdiagnozowane schorzenie nieustannie się jednak pogłębia, dając takie objawy, jak:
- postępująca niewydolność oddechowa,
- nasilona duszność,
- przewlekły kaszel,
- nietolerancja wysiłku,
- zaburzenia stanu odżywienia,
- osłabienie mięśni szkieletowych,
- zmiany w układzie krążenia,
- zaburzenia snu,
- lęk oraz depresja.
POChP – leczenie i diagnostyka
Diagnostyką i leczeniem POChP zajmuje się pulmonolog. Niestety, najczęściej do lekarza tej specjalizacji trafiają pacjenci w zaawansowanym stadium schorzenia, u których uporczywość kaszlu oraz coraz częstsze duszności utrudniają, a nawet uniemożliwiają, normalne funkcjonowanie.
Podstawą diagnostyki przewlekłej obturacyjnej choroby płuc jest spirometria. To badanie pozwala ją rozpoznać, sklasyfikować, a także odróżnić od innych schorzeń układu oddechowego, np. astmy. Szczególną wartość diagnostyczną mają dwa parametry uzyskiwane podczas spirometrii:
- FVC, czyli natężona pojemność życiowa – ilość powietrza, jaką badany jest w stanie usunąć z płuc podczas wydechu po możliwie najgłębszym wdechu,
- FEV1 – ilość powietrza usuwana z płuc podczas pierwszej sekundy wydechu.
Jeśli chodzi o leczenie POChP, to w przypadku pacjentów palących najprostszą i najskuteczniejszą metodą terapii jest po prostu rzucenie palenia, które niemal natychmiast wpływa na poprawę samopoczucia. Oczywiście potrzebna jest także farmakoterapia, która pozwala minimalizować objawy oraz poprawia tolerancję wysiłku. U chorych stosuje się więc m.in. krótko- i długodziałające leki rozszerzające oskrzela oraz glikokortykoteroidy, zwłaszcza w formie inhalatorów.
Duże znaczenie w leczeniu POChP ma rehabilitacja oddechowa, szczególnie istotna u osób w podeszłym wieku oraz pacjentów ze znacznym stopniem zaawansowania choroby, u których siła mięśni oddechowych jest bardzo mocno obniżona. Ważna jest także odpowiednia dieta – zaleca się małe i często podawane porcje jedzenia. Jeśli POChP spowodowało zaburzenia odżywiania skutkujące spadkiem masy ciała, tkanki tłuszczowej i mięśniowej, wskazane jest zwiększenie wartości energetycznej i odżywczej posiłków. Przykładowo – zmiana mleka chudego na tłuste, serów chudych na tłuste itp. Ważne jest spożywanie odpowiedniej ilości mięsa, nabiału oraz warzyw i owoców.
Źródła:
https://www.mp.pl/pacjent/pochp/podstawoweinformacje/54198,przewlekla-obturacyjna-choroba-pluc-pochp
https://www.termedia.pl/pulmonologia/POChP-w-codziennym-zyciu-pacjenta,30309.html
https://ncez.pl/choroba-a-dieta/inne/zalecenia-dietetyczne-w-leczeniu-astmy-i-przewleklej-obturacyjnej-choroby-pluc--pochp--
https://www.europeanlung.org/pl/choroby-płuc-i-informacje/choroby-płuc/pochp
http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2014/09/pnm_2011_435_439.pdf